Lagere school

1909
Hervormde lagere school,
Tramstrjitte 45, Nijland

De eerste steen van het schoolgebouw in Nijland werd "(..) gelegd door de tweelingbroeders Gerben & Harmen Gerbrandij 13 mei 1909". Op de kop af vijf maanden na het metselen van een hardstenen stichtingssteen in de voorgevel kon de school in gebruik worden genomen. Dit heuglijke gebeuren werd voorafgegaan door een kerkdienst.

Het schoolgebouw in het westelijk van Sneek gelegen Nijland is een van de drie of vier scholen die W.C. de Groot heeft gebouwd. Opdrachtgever was de hervormde kerkvoogdij van Nijland, die een perceel grond in erfpacht beschikbaar stelde aan de westkant van de pastorietuin. De klus werd voor ƒ16.055,= geklaard door de plaatselijke aannemer G. Andela en de Bolswarder J. Boorsma.

De Groot heeft het onderwijsgebouw geleed in een breed volume langs de straat met twee lokalen naast elkaar en een smaller, diep volume aan de achterzijde met nog eens twee lokalen achter elkaar. Helemaal achterin bevonden zich toiletten en wasbakken. Het opgaand muurwerk is gemetseld van grauwrode waalsteen, spaarzaam versierd met banden van gele machinale steen ter hoogte van de vensterdorpels. Eenvoudige schoolvensters onder versierde lateien van kunst(giet)steen zorgen voor daglichttoetreding in de lokalen. Bovenaan kregen de gevels bij wijze van kroonlijst een fries van metselmozaïek, aangezet door consoles. De geknikte daken zijn belegd met rood geglazuurde pannen van het type kruis- of bouletpan, indertijd vanwege het decoratieve karakter zeer in zwang. De beeldbepalende heksenhoed-vormige kapellen, de oorspronkelijke schoorstenen en de karakteristieke hoekpironnen zijn helaas omstreeks 1964 van het dak verwijderd.

Na 'afgedankt' te zijn als school is het gebouw nog een tijd dorpshuis geweest. In 1980 is het door de kerkvoogdij afgestoten en woning geworden.